Ивана Ангова од Струмица е дипломиран графичар но креативниот набој го ослободува преку плетењето, изработувајќи најразлични модни додатоци меѓу кои доминираат плетените чанти, а работата со неконвенционални материјали е она во кое најмногу ужива. Таа е сопственичка на ателјето MAMA love crochet, во кое освен нејзините, можат да се најдат и најразлични рачни изработки и од други ракотворци. Карактеристично за Ивана е тоа што освен што создава таа исто исто така и го пренесува своето знаење на помладите но и на повозрасните генерации преку најразлични едукативни работилници, поттикнувајќи ја нивната љубов кон традиционалните начини на изработка на облека.
Ивана, за почеток на разговорот, вообичаеното прашање, можете ли да ни кажете нешто за себе и како започна вашата приказна со плетењето?
Уште од моите средношколски денови кога во средното уметничко училиште ги изучувавме вештините везење, плетење, ткаење и сл. плетењето ми привлече најмногу внимание, но дури кога завршив со студиите на факултетот за ликовна уметност имав повеќе време да изучувам повеќе плетки и така полесно да дојдам до реализација на некоја моја идеја.
Секогаш ме привлекувала работа со неконвенционални материјали па така наместо волница и конци ми беше предизвик да плетам со жица или со ткаенини кои прво ќе ги сечам па ќе плетам од нив.
Изработката на чанти дозволува поголема слобода во изразувањето и со секоја изработка истражувам и учам нешто ново. Така открив дека тоа е работата која ме исполнува и сакам да ја работам.
Од каде потекнува инспирацијата за името на вашето ателје „MAMA love crochet“?
Кога се одлучив за поголем чекор тоа беше времето кога мојата ќерка ги изговараше првите нејзини зборови, па кога ќе ја прашав која сум јас, нејзиниот одговор беше мама, од тука и името на ателјето.
Кои производи се дел од вашиот асортиман, дали клиентите често бараат персонализирани производи и како изгледа тој процес?
Изработувам најразлични рачни изработки кои се уникатни и оригинални бидејќи се изработуваат во мал број, некој модел може да е сличен на друг но не и идентичен.
Најчесто имам нарачки на модели кои веќе ги имам на мојата инстаграм и фб страница МАМА love crochet но секогаш нагласувам дека моделот може да се прилагоди зависно од потребите на клиентот.
Покрај плетените чанти и корпи во последно време изработувам и брошеви кои најчесто се плетени цветови, украсени со најразлични бои и текстури од материјали и монистра.
А кои се најпопуларните производи?
Во последно време се многу популарни плетените корпи за бебе, најразлични персонализирани играчки итн.
Кои материјали и техники најчесто ги користите во вашите изработки?
Најчесто работам со трикотажно предиво, тоа е материјалот кој најмногу одговара за изработка на чантите да бидат цврсти и практични. Сакам да експериментирам со материјалите и да видам што се може да се добие од нив, затоа што освен естетски да бидат убави многу ми е важен квалитетот и изработката на производите.
Програмите кои ги работам исто така многу ми помагаат сама да ги дизајнирам некои детали како што се дрвените рачки, кружни дрвени орнаменти и секое парче изработено од плексиглас на моите чанти.
После изработени над 1000 чанти веќе однапред знам каков и колку материјал ми е потребно за работа, доколку се работи за нов модел може да нацртам и скица но најчесто работам инстиктивно.
Навраќајќи се назад, од самите почетоци, па сѐдо денес, има ли моменти од вашата работа кои ве прават посебно горда?
Се гордеам со секое парче кое сум го создала но посебно сум горда кога треба да изработам нешто за прв пат, по комплицирано или со некоја плетка која не ја знам. Во принцип сакам предизвици а низ самиот процес секогаш учам нешто ново, тоа е клучот да не се откажам туку да продолжам понатаму.
Држите и едукативни часови за плетење и развој на креативноста, што ве поттикна да започнете со пренесување на вашето знаење?
Уште во моите почетоци со плетењето сум сакала да постојат вакви работилници каде што сите заинтересирани за оваа вештина ќе имаме можност да се дружиме и заедно да учиме.
Сѐ започна кога од Europe House ми понудија да работам на еден проект. Идејата беше секој кој ќе се пријави за учество да може со моја помош да си изработи чантичка за себе. Бидејќи во Струмица никогаш немало вакви работилници за плетење не знаевме што да очекуваме.
Дали часовите се наменети за сите возрасти или имате одделни групи?
Интересот беше многу голем, за една недела се пријавија 50 жени и девојки на возраст од 12 до 60 години. Енергијата на работилниците беше многу пријатна и позитивна, па така добив мотив да продолжам да работам со млади и да им го приближам плетењто како наша традициоала вештина.
Потоа следуваше работилница со деца од 6 до 10 години на која изработувавме корпички, децата посебно уживаа во креативниот процес.
Веднаш потоа работев на еден многу благороден проект насловен ”Платформа за женско семејно претприемништво” поддржано од Амбасадата на Република Словенија, во имплементација на здружението “Добредојде” Macedonia Welcome Centre. Јас како ментор на група од 10 девојки од ранливи групи имав задача да ги научам да плетат и од оваа мануелна вештина да создадат свој бренд. Проектот заврши успешно со тоа што на новогодишниот базар во Јавна Соба во Скопје се претставија со голем број нивни изработки.
Бидејќи за овој проект бројот беше ограничен, за крај на годината организирав работилници со жени кои пројавија интерес и се радувам што бројката е се поголема, па во оваа година ќе продолжиме понатаму со нови проекти и идеи.
Што сметате дека било најголемиот предизвик за вас до денес?
Проектот кој ми е посебно драг, насловен “Уникатни плетени декорации со македонска орнаментика” имплементиран од Здружение за Kултура Транзен, финансиран од Министерство за Kултура. Проект и тема која за мене претставуваше голем предизвик да работам. Плетењето и ткаењето се вештини кои самите по себе нѐ потсетуваат на топлината од детството. Тргнувајки од тоа дека обично носиите постојат во две верзии, носија за работни денови и свечена носија, и чантите ги изработив во две варијанти. На дел од чантите посветив повеќе внимание на дезенот инспирирана од убавите шари, со богата декорација од гајтански апликации (црни, црвени, срмени), украси со срмен терзиски вез. А другите се изработени од волна која самата по себе нѐ потсеќа на носиите со апликација од чоја, со волнени рески и сл. Ваквите проекти кои ја негуваат нашата традиција се поттик и инспирација во ова дигитално време на масивно производство дека мануелните вештини не можат да се заменат.
Како изгледаше вашиот пат од хоби до успешен мал бизнис?
2024-та година беше многу значајна за мене бидејќи го направив чекорот да создадам свое катче каде што ќе можам да работам и да ги изложам моите изработки, да се види квалитетот на изработката.
За мене плетењето и ваквите мануелни вештини се духот на еден народ, неговата традиција и култура, па сметам дека вакво место фалеше во градот каде што може да се купи исклучиво рачни изработки па и самите да дојдете и да го видите процесот на изработка.
Моментално организирам работилници насловени ”Креативен час” кои се наменети за деца од 7 до 12 години на кои децата се запознаваат со повеќе техники за изразување од областа на традиционалните вештини и уметност. Сѐ со цел да им ја пренесам љубовта кон рачната изработка.
Освен вашите изработки, во ателјето може да се најдат и изработки на други ракотворци, ваквиот начин на соработка е за поздрав, како се реализираше оваа идеја?
Во моето ателје можете да погледнете и други ракотворби од ракотворци кои професионално се занимават со ова, дел од нив се и мои колеги од факултетот а со некои од нив нѐ спои љубовта кон рачната изработка. Сите си имат свои техники за изразување и свој личен ракопис. Тоа се дизајнери на накит, сребрен филигран, епоксидна смола, соини свеќи, минијатури од полимерна глина…Мене пред сѐ ми е важен квалитетот на изработката. Се надевам во иднина ќе се остварат повеќе такви убави соработки.
За крај, кој совет би им го дале на луѓето кои сакаат да започнат нешто свое во областа на рачната изработка?
Тоа што ова го работам веќе 7 години кажува дека рачната изработка е ценета кај нас. Сите ние сакаме да носиме на себе нешто оригинално и автентично. Мене посебно ме радува кога клиентот се враќа а тоа значи дека е задоволен. Многу купуваат и за подарок, а и многу често добивам коментари за името МАМА, тоа дополнително ме радува.
На младите креативци им препорачувам секогаш да стремат кон квалитет на изработката. Да експериментираат за како да дојдат до свое оригинално дело. Никогаш да не се плашат од грешки туку тие да им бидат предизвик за да продолжат понатаму.
Разговараше и уреди: Данче Митева